تازه های بین المللی حقوق اساسی نهم خرداد 1399
1) جلوگیری از ارسال نامه محبوسین به خارج از زندان نقض حق ارتباط و خلاف قانون اساسی است.
دیوان قانون اساسی جمهوری ترکیه در حکمی ممانعت از ارسال نامه زندانی به سازمان های مدنی و مقامات دولتی را نقض حق ارتباط محکوم علیه اعلام کرد که وی را مستحق خسارتهای غیر مادی می کند.
2) رای دهنده بی ایمان
دیوان عالی ایالات متحده آمریکا جلسات استماع دو چالش درباره مطابقت قوانین ایالتی با قانون اساسی در پرونده معروف به "انتخاب کننده بی ایمان" را برگزار کرد. این پرونده مربوط به جریمه یکی از اعضای کالج الکتورال انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست که در آن یکی از اعضای کالج که مطابق قانون و همچنین نظر انتخابات کنندگان می بایست به دونالد ترامپ نامزد حزب جمهوری خواه رای می داد، با این استدلال که کشور مقدم بر حزب است از رای به دونالد ترامپ خودداری کرد.
برت چیافولو از واشنگتن، پس از اینکه با براه انداختن کمپینی برای رای ندادن به ترامپ، مطابق قوانین ایالتی 1000 دلار جریمه شد و پرونده این موضوع با عنوان رای دهنده بی ایمان در حال رسیدگی در دیوان عالی است که آیا اعضای کالج الکتورال می توانند بر خلاف تعهد حزبی خود عمل کنند؟
الکتورال کالج، مجمع گزینندگان یا انجمن گزینشگران مفهوم سادهای دارد. از این قرار که در آمریکا، به جای مردم عادی، یک گروه ۵۳۸ نفره (به تعداد مجموع نمایندگان مجلس و سنای آمریکا)، رئیسجمهور را انتخاب میکنند. این ۵۳۸ نفر، اهالی سراسر کشور را نمایندگی میکنند و در نهایت کسی رئیسجمهور خواهد شد که بتواند بیش از ۵۰ درصد آرای این گروه را به دست بیاورد. بدین ترتیب هر نامزدی که به ۲۷۰ رأی یا بیشتر دست پیدا کند، رئیسجمهور خواهد شد.
انتخابات رئیسجمهور در ایالات متحده آمریکا در حقیقت به صورت دو مرحلهای انجام میشود. مردم در روز انتخابات، از یکسو به نامزد ریاست جمهوری و معاون وی رأی میدهند و از سوی دیگر اعضای کالج الکتورال را برمیگزینند؛ اگر چه اسم نامزدهای ریاست جمهوری در برگههای رأی نوشته میشود، اما در عمل، این کالج الکتورال است که بهطور مستقیم رئیسجمهور و معاون اول او را را انتخاب میکنند. در حقیقت مردم هر ایالت، انتخاب کنندگان رئیسجمهور (electors) را انتخاب میکنند و آنها رئیسجمهور و معاون اول را انتخاب میکنند. در موارد بسیار نادر این امکان وجود دارد که رأیدهندگان در برگه اخذ رأی به نامزدی رأی بدهند ولی گزینشگران منتخب آنها شخص دیگری را رئیسجمهور کنند.
3) یکی از نمایندگان مجلس طرح بازنگری قانون اساسی را به مجلس ارائه داد.
کورمانکل زولوشف قاضی پیشین و نماینده کنونی مجلس جمهوری قرقیز(ستان) پیش نویس طرحی را برای برگزاری همه پرسی اصلاح قانون اساسی قرقیزستان (2010) را به این مجلس ارائه داد.
قوه قانونگذاری در جمهوری قرقیز تک مجلسی است و این مجلس «جوگورکو کنش»، نام دارد که علاوه بر قانونگذاری، نظارت قانونی را در محدوده صلاحیت رقابتی قوا بر عهده دارد. 120 نماینده مجلس برای یک دوره پنج ساله از شهروندان بالای بیست و یک سال واجد توسط مردم انتخاب می شوند. علاوه بر نمایندگان مجلس و همچنین دولت، شهروندان قرقیزستان بصورت مستقیم و با نصاب 10.000 نفر حق ارائه طرح قانون به مجلس را دارا می باشند. رئیس جمهور فرمانده کل قوا است که ریاست نیروهای مسلح را بر عهده دارد ولی همچین به فرماندهان عالی ارتش را عزل و نصب می کند.
در این طرح از شهروندان دعوت شده است تا درباره شکل مورد نظر دولت - سیستم پارلمانی یا ریاستی نظرات خود را ارائه دهند. در صورت تصویب این بازنگری، اختیارات ریاست جمهوری به عنوان رئیس کشور افزایش و کارکردهای نخست وزیر به عنوان رئیس دولت و همچنین مجلس کاهش می یابد.
4) درخواست ابطال انتخابات رد شد.
دیوان قانون اساسی جمهوری اسلواکی تقاضای ابطال انتخابات را رد کرد. حزب رقیب که در انتخابات موفق به کسب یک چهارم کرسی های مجلس را بدست آورده بود، بدلیل ابهامات موجود در نتایج انتخابات، درخواست لغو نتایج انتخابات را به دیوان قانون اساسی ارائه داده بود.
5) ممنوعیت ورود معلمان به تشکیل یا پیوستن به نهادهای سیاسی خلاف قانون اساسی است.
دیوان قانون اساسی جمهوری کره منع معلمان از تشکیل سازمانهای سیاسی یا پیوستن به آنها را خلاف آزادیهای سیاسی و در نتیجه خلاف قانون اساسی اعلام کرد.
هیأت نه نفره قضات دیوان قانون اساسی، با نصاب شش-سه به نفع آزادی سیاسی معلمان رای داد. گروهی از معلمان در رابطه با مادهای از قانون مقامات رسمی دولتی که کارمندان را از تشکیل و عضویت در سازمانهای سیاسی منع می کرد، به دیوان شکایت کرده بودند.
در ماده 65 قانون مقامات رسمی دولت مقرر شده است: "هیچ مقام دولتی نمی تواند در تشکیل حزب سیاسی یا سازمان سیاسی شرکت داشته باشد یا به آن ملحق شود." دیوان در رای اخیر خود اعلام کرد، این بند آزادی بیان سیاسی و معلمان را برای شرکت در سازمانهای سیاسی نقض می کند.
6) بررسیهای امنیتی کارمندان دستگاههای عمومی ناقض حق حفظ حریم خصوصی افراد است.
دیوان قانون اساسی جمهوری ترکیه به دلیل نقض حق حفظ حریم خصوصی افراد، حکم لغو بررسی های امنیتی کارمندان دستگاههای عمومی را صادر کرد.
7) آیا شهروندان خارجی نیز میتوانند در اعتراض به قانونی، به حقوق بنیادین مندرج در قانون اساسی استناد کنند؟
این پرسش قضایی به قانونی بازمیگردد که به سرویس اطلاعاتی خارجی جمهوری فدرال آلمان اختیار شنود و رصد ارتباطات الکترونیکی و مخابراتی در خارج از مرزهای این کشور را میدهد. مجلس نمایندگان آلمان (بوندستاگ) با تصویب قانون مزبور در آغاز سال ۲۰۱۷ میلادی، مجوز چنین اختیاراتی را به سرویس اطلاعاتی ـ امنیتی خارجی آلمان داد.
بر اساس این قانون، سرویس اطلاعاتی خارجی آلمان مجاز خواهد بود بدون در اختیار داشتن اطلاعات مشخصی در خصوص مشکوک بودن یک مورد، اقدام به جمعآوری انبوهی از اطلاعات مورد نیاز خود کند.
سرویس اطلاعات خارجی آلمان حق شنود و جمعآوری اطلاعات شهروندان خود و یا ساکنان داخل این کشور را ندارد.
سازمان حقوق بشری گزارشگران بدون مرز، به عنوان یکی از شاکیان این پرونده، اجرای قانون مزبور را نقض آزادی مطبوعات و محرمانه بودن ارتباطات مخابراتی ارزیابی میکند.
علاوه بر سازمان گزارشگران بدون مرز، چند خبرنگار خارجی نیز با حمایت همکاران آلمانی خود، شاکیان قانونی هستند که به سرویس اطلاعتی خارجی آلمان اجازه شنود انبوه و رصد ارتباطات الکترونیکی اتباع خارجی هستند. شاکیان این پرونده همچنین معتقدند که جدا کردن کامل اطلاعات خارجیها از آلمانیها نیز از لحاظ فنی امکانپذیر نیست.
از نظر شاکیان پرونده و منتقدان قانون مزبور، مجوز دادهشده به سرویس اطلاعاتی خارجی آلمان میتواند خبرنگاران خارجی را در هر لحظه تحت نظر این سازمان و یا همکاران بینالمللی آن قرار دهد. سرویس اطلاعاتی خارجی آلمان مجاز است اطلاعات جمعآوریشده را در موارد مشخصی با همکاران خود مبادله کند. همکاری در برنامههای مبارزه با تروریسم یا در راستای حفاظت از ارتش آلمان در شرایط عملیاتخارج از کشور، از جمله این موارد هستند.
رای دیوان را در اینجا بخوانید، در شکل فعلی، اختیارات نظارتی سرویس اطلاعات فدرال در ارتباط با مخابرات خارجی حقوق اساسی را نقض می کند و مخالف حقوق در نظر گرفته شده در قانون اساسی است.
8) دیوان عالی، ابطال انتخابات ریاست جمهوری را تایید کرد.
دیوان عالی جمهوری مالاوی حکم دیوان قانون اساسی این کشور در خصوص ابطال انتخابات ریاست جمهوری پیشین را تایید کرد. تاریخ برگزاری انتخابات مجدد، دوم جولای 2020 تعیین شده است.
دیوان قانون اساسی پیشتر در ماه فوریه، بی نظمیهای "گسترده ، منظم و سنگین" در برگزاری انتخابات اشاره کرده بود. دیوان عالی کشور در حکم خود در روز اظهار داشته است: "نقض های مختلف باعث تضعیف وظایف کمسیون انتخاباتی مالاوی و کاهش حقوق رأی دهندگان شد و در نتیجه هیچکدام از کاندیداها اکثریت را به دست نیاوردند." دیوان همچنین افزود: کمیسیون انتخابات نباید از رای دیوان قانون اساسی تجدید نظر می کرد، زیرا انجام این کار نشان داد که بی طرف نبوده است.
9) برکناری و انتصاب دبیر دیوان قانون اساسی
قضات دیوان قانون اساسی جمهوری مولداوی با رای گیری، دبیر دیوان آقای ولادمیر تورکان را برکنار و خانم دومنیکا مانول، یکی از قضات دیوان عالی را به این سمت منصوب کردند. علت این برکناری، عدم مشارکت آقای تورکان در تصمیم گیری های اضطراری در مورد بحران های اخیر بوده است.
- ۹۹/۰۳/۰۹